Tôi gặp lại Minh Hà – một người bạn đồng môn từ Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh sau ngót nghét gần 20 năm. Những ngã rẽ định mệnh đưa người ta đi nhiều lối khác nhau, Minh Hà chọn gắn cuộc đời mình cùng Lý Hải – cùng tổ ấm yêu thương mà từ đó nhiều thứ nhỏ xinh, đẹp đẽ và đầy giá trị đã được tạo nên. Gặp lại nhau trước thềm ra mắt phim Lật mặt 7, và lần đầu tiên hỏi chuyện Minh Hà và Lý Hải về những câu chuyện của tình thân – điều lấp lánh làm nên điểm chạm của phim với khán giả. 

Tada: Chúng ta sẽ bắt đầu câu chuyện từ hai chữ “tình thân” – tình thân lớn nhất của chúng ta chắc chắn đến từ giá trị gia đình. Và anh Lý Hải cũng là một thành viên của một gia đình rất lớn (con út trong gia đình có 9 anh chị em), lớn lên cùng “tình thân” gia đình, và anh cũng cùng với Minh Hà xây nên cho mình một gia đình với 4 nhóc tì. Nhiều lúc tôi không hiểu năng lượng và tình yêu đến từ đâu cho Minh Hà có thể đảm nhiệm ngần ấy thứ công việc, từ sinh con, nuôi con rồi vẫn cùng chung tay gánh vác công việc sản xuất cho các phim của ông xã….Làm hết từng đó thứ Hà có thấy mệt không?

Minh Hà: (Cười) Em thấy người phụ nữ nào thì cũng sẽ như em thôi. Cũng sẽ làm vợ làm mẹ rồi vẫn phải tiếp tục bản thân ở nhiều khía cạnh khác nên nói là mệt thì em sẽ thấy vui hơn là mệt. Và nói thiệt là nhớ lại hồi còn học đại học, em chưa bao giờ nghĩ đến một ngày mình sẽ trở thành mẹ của 4 người con. Mà lúc đó các thầy cô giáo hay bạn bè đều quả quyết là kiểu như Hà chắc là phải lập gia đình trễ nhất lớp, chắc là do nhìn mình rất ham mê hoạt động công việc nên mọi người đều đoán vậy. Cho đến khi em quyết định lập gia đình khá sớm năm 25 tuổi, rồi sinh một lèo 4 nhóc tì. Lúc đầu em cũng chỉ nghĩ là em sinh một đứa thôi, nhưng sau khi có bé đầu tiên thì cũng là lúc em thay đổi quan điểm của mình. Em nhận ra cuộc sống ngoài kia đa dạng và phức tạp, sẽ có người thích mình, có người không thích, nhiều những thị phi. Nhưng khi mình trở về nhà mình biết rằng dù mình có la mắng hay không hài lòng thì những đứa con sẽ không bao giờ giận mình và vẫn luôn yêu thương mình. Anh thấy không, bên em vừa có ông xã, vừa có cả các thiên thần nhỏ luôn yêu thương mình vô điều kiện thì đó là tình cảm quý giá nhất mà chúng ta may mắn có được. Mình như có cả thế giới xung quanh mình và đó là lý do vì sao Hà quyết định sẽ có thêm nhiều em bé bên cạnh. 

Tada: Cùng với tình thân, câu chuyện của tình cảm gia đình, thứ thiêng liêng mà ngay giữa cuộc sống bộn bề nhiều khi chúng ta bỏ quên. Ý tưởng xuyên suốt và câu chuyện của Lật mặt 7: “Một điều ước” đã đến như thế nào? 

Lý Hải: Thật ra thôi thúc làm phim này đến từ chính các con của mình. Lý Hải hay dựng phim ở nhà, có những lần con đi học về thì hay ghé vô phòng để xem ba dựng phim. Và những lúc đó thì các phân đoạn bình thường thì các con ngồi xem được nhưng cũng sẽ có những phân đoạn không phù hợp thì mình đành phải “mời tụi con ra ngoài chơi”. Lúc đó tụi nhỏ mới đặt câu hỏi ngược lại cho mình: “Tại sao ba không làm phim mà con cũng có thể coi chung với ba được, rồi bạn học chung lớp cũng muốn đi coi phim Lật mặt của ba?” Và lúc đó cũng là lúc mình bật ra suy nghĩ ấp ủ về một bộ phim mà cả ba thế hệ trong gia đình đều có thể cùng xem với nhau. Ý tưởng là như vậy nhưng khi bắt tay vào việc thì mới thấy khó, và Lý Hải đã ấp ủ ý tưởng này mấy năm trời và cuối cùng cũng đã thực hiện được với sự đồng lòng của Nhà sản xuất kiêm bà xã – Minh Hà. 

Minh Hà: Anh biết không, thật ra sau chuyến giao lưu của Lật mặt 6 thì em cũng tự nhủ bản thân là mình cần phải dừng lại để nghỉ ngơi một thời năm để đảm bảo sức khoẻ làm tiếp phim sau. Hà nghe ý tưởng này từ anh Hải ngay trong chuyến Cinetour ra mắt Lật mặt 6 tại Úc. Anh Hải kể câu chuyện về một bà mẹ đơn thân với 5 người con tứ tán sinh sống khắp nơi. Một ngày khi bà gặp tai nạn và cần người chăm sóc thì mới đặt ra câu hỏi: Ai sẽ là người con nhận trách nhiệm chăm sóc mẹ. Và đó có phải là trách nhiệm duy nhất đến từ những người con hay chính chúng ta cũng cần phải chuẩn bị tâm thế để chủ động cho chính cuộc sống của bản thân mình? Và câu hỏi đó nghe có vẻ đơn giản nhưng để trả lời nó một cách thấu đáo cần rất nhiều thời gian và sự suy ngẫm và nó cứ đau đáu trong Hà về một bộ phim đi tìm câu trả lời đó. Và Hà thấy đúng là sau Covid với nhiều những đứt gãy phía sau của kinh tế, của những khó khăn đẩy con người vào trạng thái mất cân bằng. Lật mặt 6 là câu chuyện của hệ luỵ khi đặt đồng tiền trên cao hơn tất cả mọi thứ. Và Lật mặt 7 là một câu chuyện tình cảm gia đình để kì vọng đem lại cho chúng ta sự cân bằng và từ đó chúng ta sẽ có câu trả lời cho riêng mình cho câu hỏi lớn “điều gì là quan trọng nhất với ta ở cuộc sống này”. 

Tada: Tôi thì tôi thấy Minh Hà rất giỏi và làm gì cũng chỉn chu và ra trò. Hồi đi học cô ấy từng là sinh viên của lớp Chất lượng cao và kết quả học tập thì luôn nằm trong top. Và cùng thời gian đó thì Hà cũng hoạt động nghệ thuật và luôn tâm huyết với những gì mình làm, kể cả ở vai trò làm vợ, làm mẹ, và giờ là nhà sản xuất phim cho ông xã, tất cả đều tròn đầy. Và đó có phải là lý do vì sao anh Lý Hải lại tin tưởng Minh Hà cho vai trò quan trọng nhất của phim – nhà sản xuất. 

Lý Hải: Minh Hà luôn là một người hậu thuẫn tốt nhất. Hải lấy một ví dụ khi cần phải đưa ra quyết định cho một đại cảnh lớn và cần nhiều diễn viên quần chúng thì chắc chắn phải họp hội đồng. Và ở đó riêng chuyện quyết định số lượng diễn viên quần chúng cho đại cảnh này cũng rất nhiều quan điểm khác nhau. Có người để xuất 500, có người chỉ cần 100 và sau đó là dùng kỹ xảo. Vấn đề của nhà sản xuất ở đây là phải rất bình tĩnh, tỉnh táo, hiểu nghề và có kỹ năng giải quyết và xử lý các vấn đề. Vì nếu Lý Hải tham gia trực tiếp giải quyết những việc sản xuất như thế này thì sẽ rất tốn thời gian và cũng có thể làm mất lửa sáng tạo. Thế nên một người sản xuất hiểu mình, biết mình muốn gì và âm thầm giải quyết các vấn đề thì không ai có thể làm tốt hơn Minh Hà. 

Tada: Minh Hà có rất nhiều danh vị trong đời mình. Ngày xưa là Minh Hà luật sư, Minh Hà người mẫu, và giờ đây sau hai thập kỷ thì là vợ của Lý Hải, là mẹ của con Lý Hải và là một nhà sản xuất các phim của anh Lý Hải. Minh Hà này, bản thân tôi cũng là một nhà sản xuất thì tôi thấy Producer phim là một ngày đòi hỏi rất nhiều kỹ năng. Và James Cameron từng nói “Nhà sản xuất phim chính là người biến giấc mơ thành hiện thực”. Ý này có đúng với giấc mơ của anh Hải với điện ảnh và một tác phẩm chạm nhiều thế hệ gia đình Việt, và Hà đã hiện thực hoá nó qua quá trình điều hành sản xuất. 

Minh Hà: Đối với nhiều người khi nghĩ về Nhà sản xuất người ta hay bị nghĩ nhiều đến yếu tố kinh doanh, nhưng thực tế mình đang làm trong lĩnh vực sáng tạo và giải trí. Và điều mà Hà và anh Hải luôn tâm nguyện là mình cần phải làm sản phẩm với mục tiêu lớn nhất là phục vụ khán giả của mình, làm sao có thể đem đến những điều mới mẻ cho khán giả. Và thêm một mục đích nữa ở trong đầu anh Hải và Hà sau dự án này là ta đã đóng góp được gì cho xã hội, những giá trị cộng đồng thông qua những dự án như thế này. 

Tada: Một trong những giá trị của các dự án phim Lật mặt của Lý Hải là giới thiệu rất nhiều cảnh đẹp, hồn hậu của nhiều vùng miền trên khắp Việt Nam – thứ để giúp chúng ta tự hào hơn về quê hương. Ngoài ra là một nghệ sỹ của bà con nhân dân, mỗi nơi mà đoàn làm phim của Lý Hải đặt chân đến đối với bà con là những ngày hội. Anh chị  hãy chia sẻ về câu chuyện làm phim của Lật mặt 7. Bà con đã yêu thương đoàn phim ra sao? 

Lý Hải: Bối cảnh của Lật mặt 7 trải dài từ Bắc chí Nam, Hà Nội, Lạc Dương, Thành phố Hồ Chí Minh, Bảo Lộc và Phan Rang. 5 bối cảnh và mỗi bối cảnh đều cần có một sự đầu tư riêng chỉn chu nhất định. Và ở trong phim thì bối cảnh của nhân vật Má Hai là một bối cảnh có thêm 5 cụm bối cảnh phức tạp khác từ một khu vườn hoa bất tử, nhà của cô hàng xóm, nhà của Má Hai, nhà của Ba Dẹo. Thôi để cho Hà kể là Hà đã bị “hành” với khu vườn hoa bất tử và nhiều bối cảnh khác ở làng K’long K’lanh – bối cảnh chính của bộ phim 

Minh Hà: Em luôn giữ các ký ức rất đẹp về làng K’long K’lanh – một ngôi làng nằm giữa vùng núi, rừng nguyên sinh rất là đẹp ở vùng Bidoup – Núi Bà và có một dòng suối rất là lãng mạn. Đây là một trong những nơi lạnh nhất Lâm Đồng và tháng 11, 12 khi quay phim ở đây là những tháng lạnh nhất. Cả đoàn đã dựng lều trại dã chiến để ở gần cả tháng trời trong mùa đông cao nguyên để hoàn thành các cảnh quay. Em vẫn nhớ hoài các phân đoạn quay đêm áo lạnh dường như không đủ ai cũng phải quấn chăn để đủ ấm và tiếp tục quay. Với Hà đó là những hình ảnh rất dễ thương, những kỉ niệm rất giàu cảm xúc. Ngoài ra một yếu tố đặc biệt ở K’long K’lanh mà anh Hải rất quan tâm đó là 90% bà con sinh sống bản địa ở làng là người đồng bào K’ ho và đây là một trong những xã nghèo nhất nhì Việt Nam. Chứng kiến vẻ đẹp của thiên nhiên và con người ở đây và cả những khó khăn trong cuộc sống của bà con đồng bào, anh Hải và Hà mong rằng sau Lật mặt 7 thì sẽ có nhiều người quan tâm hơn đến K’long K’lanh và thêm nhiều những hỗ trợ từ nhiều cá nhân tổ chức để đem những ủng hộ đến cuộc sống của đồng bào. Điều này cũng đã làm được với làng chiếu Định Yên ở Lấp Vò. Nên anh Hải kỳ vọng với việc mình chọn bối cảnh này cũng sẽ góp phần giúp  cho cuộc sống ở đây thay đổi khởi sắc hơn. Và ở giữa bối cảnh chính này có nhiều cụm bối cảnh rất quan trọng. Một trong số đó là một bếp lửa khổng lồ – một thứ ẩn dụ cho tình thân và sự ấm áp gắn kết gia đình và cũng là một thứ rất thân thuộc với cuộc sống người dân vùng cao nguyên. Và một hình ảnh ẩn dụ khác là hoa bất tử, thứ hoa mà sẽ mãi không bao giờ chết như một điều gửi gắm cho tình cảm của chúng ta. Hình tượng này là một hình tượng rất hay nhưng là thứ làm khó đoàn phim nhiều nhất. Anh có nhớ ngày xưa khi lên Đà Lạt thì ta hay thấy người ta bán ở chợ những giỏ hoa bất tử, một thứ mang tính biểu tượng của thành phố cao nguyên và cũng là nghề nghiệp của nhân vật chính – má Hai. Nhưng theo thời gian nghề trồng hoa bất tử này cũng bị mai một dần theo thời gian và đó cũng chính là lý do mà Minh Hà và anh Lý Hải đã phải rất vất vả để có thể tìm ra hoa để mua về trồng cho bối cảnh, gần như phải hỏi hết bạn bè để lùng sục khắp tỉnh Lâm Đồng để hỏi mua. Sau khi mua là trồng và chăm sóc để nó đẹp nhất đúng thời điểm mà đoàn phim quay. Thực sự đó là một trong những thứ khó khăn trong lúc làm phim này, nhưng khó mà làm được thì rất là sướng. 

Tada: Rõ ràng qua những chia sẻ của Minh Hà, công việc làm phim đúng là rất khó và vất vả, vậy mà anh đã rẽ sang làm phim được gần 1 thập kỉ – từ 2015. Mà cú rẽ ngang này giữa lúc anh đang là một ngôi sao và nhà sản xuất mát tay trong lĩnh vực âm nhạc. Chuyển sang một lĩnh vực khó hơn, anh chắc hẳn cũng có lý do đáng nhớ cho lần chuyển hướng này? 

Lý Hải: Hồi xưa lúc còn học ở trường Sân khấu điện ảnh thì mình luôn ấp ủ ước mơ là mình sẽ phải thành công ở chính lĩnh vực mình đã học. Vậy mà sau khi ra trường khi mình chính thức rẽ sang một nghề tay trái là ca hát thì mình vẫn cứ đau đáu mãi về nó. Có nhiều lần khi hai đứa đi xem phim lúc chưa cưới nhau, mình cứ tự hỏi không biết có lúc nào mà mình được ngồi trong rạp để xem phim của mình làm nên không ta… Và niềm ao ước đó đã ngấm vào trong máu mình và cứ bồi đắp cho ước mơ lớn cho cuộc đời mình chính là điện ảnh. Và giai đoạn chuẩn bị đó từ 2010 cũng là giai đoạn mình nhờ bà xã Minh Hà thu thập hết những thông tin, kiến thức về điện ảnh hiện đại từ tiếng Anh và dịch sang tiếng Việt cho mình để mình học, và cứ bền bỉ thực tập cho các kịch bản, câu chuyện, sản xuất trong vòng 3 năm đến 2014 thì mình sẵn sàng cùng dự án điện ảnh lớn đầu tay – Lật mặt. Kể vậy để thấy là từ thứ mình ấp ủ đến lúc thành hình cũng là một hành trình rất dài chứ không phải chỉ là muốn bỏ hát chuyển sang làm phim là có thể làm được ngay. 

Tada: Trong cả các dự án âm nhạc và sau này thì có thể thấy rõ cái chất của Lý Hải đó chính là sự thuỷ chung, từ dòng nhạc anh chọn, đến dự án Trọn đời bên em rồi Lật mặt đều là những thương hiệu bền bỉ và gắn bó với anh. Và đó có phải là một giá trị mà anh luôn theo đuổi? 

Minh Hà:  Thật ra điện ảnh cũng không chung thuỷ lắm nha (Cười) vì mỗi một dự án Lật mặt là một thể loại khác nhau và câu chuyện tìm tòi khác nhau, duy chỉ có cái tên Lật mặt là chung thuỷ 

Lý Hải: Thứ mà hiện ra rõ nhất trong các sản phẩm mình làm chắc chắn phải là “tình yêu” – tình yêu lứa đôi, tình yêu gia đình. Đặc biệt là sau khi Lý Hải lập gia đình và có các con thì dường như mình nhìn sâu hơn vào các yếu tố tình cảm gia đình nhiều hơn cho các chi tiết trong phim. Và mình cũng hướng tới tác động đến tất cả các thành viên trong gia đình khi làm các tác phẩm của mình. Và càng về sau mình mới nhận ra đó chính là các giá trị cốt lõi mà mình theo đuổi, tìm ra điểm kết nối tình thân của các thành viên trong gia đình, kết nối tác phẩm của mình đến nhiều đối tượng thành viên trong gia đình khác nhau. 

Tada: Sau dự án Lật mặt 7 được công chiếu – một nhà phê bình điện ảnh đã dùng từ “bất ngờ” khi nói về Lý Hải. Anh cảm thấy như thế nào về tính từ này dành cho mình? 

Lý Hải: Chắc có lẽ là do Lý Hải đã đổi một thể loại mà lần đầu tiên mình kể chuyện theo kiểu rất giản dị, rất khác so với những diễn biến tâm lý căng thẳng, tình tiết kịch tính… Khi mình “lật mặt” sang một thể loại mới, bản thân mình cũng hơi “ngợp” và “sợ” vì lần đầu tiên thử thể loại này không biết có làm tốt hay không. Nhưng rồi mình cứ xông vào, và cũng làm xong và có chiếu thử cho các bạn khán giả trẻ thì đón nhận rất tích cực và đồng cảm cùng câu chuyện mình kể. Lúc đó vui lắm nhưng cũng hồi hộp vì không biết khán giả đại chúng rộng hơn sẽ đón nhận Lật mặt 7 như thế nào. Và đúng là sau khi khởi chiếu và được khán giả cả nước yêu thương thì đúng là Lý Hải cũng thấy “bất ngờ” về những quyết định và lựa chọn của mình. Và chắc là cũng thấy “nhẹ nhõm” phần nào. 

Tada: Chúng ta vừa chứng kiến một cú “lật mặt” trong sự nghiệp điện ảnh của Lý Hải và Minh Hà – một cú lật mặt rất thành công, tôi rất tò mò về những lật mặt tiếp theo, sáng tạo ở các dự án tiếp theo của anh chị sẽ là gì? 

Minh Hà: Cùng Lật mặt 7 có rất nhiều thứ mình tâm đắc, như là có rất nhiều khán giả đi xem phim cùng bố mẹ, một điều mà mình luôn tự hai khi làm được. Hoặc giới thiệu về cảnh đẹp, ẩm thực, nét văn hoá Việt Nam qua nhiều chi tiết trong phim, mong muốn giới thiệu về một Việt Nam đa sắc với nhiều điều thú vị. Nhưng đúng là sau mỗi dự án thì những trải nghiệm và tư duy sáng tạo sẽ lại khác đi ít nhiều. Em và anh Hải đều không muốn làm lại những thứ mình đã làm. Vì mỗi một năm, mỗi một dự án đều đem lại những sự mới mẻ không chỉ cho khán giả mà còn cho chính bản thân những người thực hiện. Và bản thân người làm sáng tạo cũng phải bền chí với những gì mình muốn làm. 

Tôi luôn nhìn cặp đôi này là một hình tượng rất đẹp của những cặp vợ chồng làm nghệ thuật với tâm và với khát khao nghề đủ lớn. Họ vẫn tiếp tục làm những thứ mà họ say mê với  tình yêu và lòng nhiệt thành luôn đầy ắp. Dự án này cùng những hình ảnh đẹp của tình thân cũng là nguyên cớ đẹp để chúng ta hiểu hơn về giá trị tình thân của chính mình. Vì cũng như Minh Hà, Lý Hải, tình thân với họ cực kì nhiều giá trị, nó đưa cả hai đi xa hơn, hạnh phúc hơn và gieo những hạt mầm giá trị cho những giá trị đẹp của gia đình thông qua điện ảnh… 

Text: Lê Thắng

Photos: NVCC