Là một giảng viên truyền thông tại VinUniversity, tôi luôn tin rằng giao tiếp không chỉ là một kỹ năng mà còn là một cầu nối, mang con người đến gần nhau hơn bất chấp khoảng cách ngôn ngữ, văn hóa, hay hoàn cảnh sống. Học phần Cross-Cultural Navigation (CCN) mà tôi đồng phụ trách là một minh chứng rõ nét cho triết lý này. Trong mỗi buổi học, chúng tôi cùng sinh viên khám phá các khía cạnh giao tiếp qua lăng kính của sự đa dạng văn hóa, và đặc biệt, lần này chúng tôi chọn một chủ đề đặc biệt: Ngôn ngữ ký hiệu và văn hóa người điếc.

Cuộc tranh luận đầy cảm hứng: “Liệu ngôn ngữ ký hiệu có nên là kỹ năng cốt lõi cho tất cả mọi người?”

Lớp học bắt đầu với một cuộc tranh luận sôi nổi. Sinh viên được chia thành hai nhóm, một bên ủng hộ việc đưa ngôn ngữ ký hiệu thành kỹ năng cốt lõi, bên còn lại đặt câu hỏi về tính khả thi và ưu tiên trong giáo dục. Điều thú vị là các bạn đã không chỉ dựa trên lý luận mà còn sử dụng các khái niệm giao tiếp liên văn hóa, trải nghiệm cá nhân, và thậm chí cả các trích dẫn từ phim như Babel hay CODA.

Nhìn cách các bạn trẻ tự tin trình bày, phản biện, tôi thấy niềm hy vọng cho một thế hệ không chỉ giao tiếp giỏi mà còn thực sự hiểu và tôn trọng sự khác biệt.

Những người kể chuyện truyền cảm hứng

Điểm nhấn của buổi học là sự góp mặt của hai vị khách mời đặc biệt: chị Kim Cúc, người được mệnh danh là “bà tiên” của cộng đồng người điếc Việt Nam người mà chúng ta hay quen mặt đứng ở một góc màn hình trong các bản tin thời sự, và Gia Nguyên, một người điếc đang làm việc tại Tokyo Life với những trải nghiệm bản thân từ một đứa trẻ không may mất đi thính giác.

Chị Kim Cúc đã chia sẻ về hành trình đồng hành cùng người điếc, từ việc phổ cập ngôn ngữ ký hiệu đến việc phát triển các dự án giáo dục trẻ em như IDEO và QIPEDC mà tôi cũng may mắn được tham gia. Gia Nguyên, bằng cách kể những câu chuyện đời thường với những chi tiết sống động, đã giúp các bạn sinh viên hình dung rõ nét hơn về những thách thức và vẻ đẹp trong văn hóa người điếc.

Không khí lớp học trở nên thú vị hơn khi mọi người cùng học những từ ngữ ký hiệu cơ bản, từ “xin chào”, cảm ơn, các loại hoa quả, đến các biểu cảm tay đầy sáng tạo. Những tràng cười vang lên khi các bạn cố gắng tái hiện các cấu trúc ngôn ngữ ký hiệu – đây là khoảnh khắc mà tôi cảm nhận được sự kết nối sâu sắc nhất giữa các bạn và khách mời.

Từ câu chuyện của người điếc đến bài học liên văn hóa

Phần thảo luận sau đó mở ra những góc nhìn mới mẻ về giao tiếp và văn hóa. Sinh viên bắt đầu hiểu rằng văn hóa người điếc không chỉ là một phần của cộng đồng mà còn là một hệ giá trị, một bản sắc cần được tôn trọng.

Một sinh viên hỏi: “Làm thế nào để chúng em, những người nghe bình thường, có thể góp phần cải thiện sự hòa nhập cho người điếc?” Chị Cúc đã trả lời bằng sự chân thành: “Chỉ cần các em muốn học, muốn hiểu, muốn đồng hành, đó đã là khởi đầu quan trọng rồi.”

Kết nối văn hóa qua giao tiếp – Bài học cho mọi thế hệ

Buổi học khép lại với những suy ngẫm sâu sắc. Một bạn sinh viên chia sẻ rằng mình đã từng nghĩ ngôn ngữ ký hiệu là một kỹ năng “xa xỉ,” nhưng giờ đây bạn nhận ra đó là chiếc chìa khóa mở ra sự thấu hiểu và hòa nhập.

Đối với tôi, lớp Cross-Cultural Navigation không chỉ là nơi truyền tải kiến thức mà còn là một hành trình giúp sinh viên trưởng thành qua từng câu chuyện, từng trải nghiệm. Hành trình này dạy chúng ta không chỉ giao tiếp, mà còn phải học cách lắng nghe – lắng nghe bằng tai, bằng mắt, và quan trọng nhất, bằng trái tim.

Tôi tin rằng, khi các bạn sinh viên rời khỏi lớp học này, các bạn không chỉ mang theo những lý thuyết hay kỹ năng giao tiếp, mà còn là một nhận thức mới về sự đa dạng văn hóa và một trách nhiệm lớn lao: trở thành những “cầu nối” thực sự trong thế giới phức tạp nhưng đầy màu sắc này.