Câu chuyện “cấm thi lớp 6” vừa qua giống như một tập cuối của bộ phim truyền hình dài tập, nơi cú twist bất ngờ khiến khán giả – ở đây là các bậc phụ huynh – không kịp trở tay. Từ những tờ giấy luyện đề chất chồng, những cuộc đua điểm số cam go, tất cả bỗng trở nên lạc hậu chỉ trong một đêm, khi Bộ Giáo dục thông báo: “Từ năm 2025, không thi tuyển lớp 6 nữa nhé!”

Hình ảnh những bà mẹ chầu chực đưa đón con đến các lớp luyện thi, những ông bố cặm cụi nghiên cứu tài liệu ôn tập cho con, dường như bị tạt thẳng một gáo nước lạnh. Nhiều người bối rối vì một năm chuẩn bị công phu bỗng trở thành công cốc. Thay vì “chạy điểm”, giờ đây mọi người chuyển sang “chạy học bạ đẹp”, “chạy giải thưởng” và “chạy chứng chỉ tiếng Anh chuẩn quốc tế”.

Khi Giáo Dục Đứng Trước Ngã Rẽ

Quyết định cấm thi lớp 6, nếu nhìn ở góc độ tích cực, có lẽ là nỗ lực của Bộ Giáo dục nhằm giảm áp lực thi cử nặng nề cho học sinh tiểu học. Lẽ ra, ở độ tuổi này, các em nên được học qua chơi, vui qua học, thay vì cắm cúi ôn đề như chuẩn bị thi đại học.

Tuy nhiên, cách thức triển khai lại gây ra không ít tranh cãi. Thông báo bất ngờ, thiếu thời gian chuẩn bị, cùng với tiêu chí xét tuyển chưa rõ ràng khiến phụ huynh và học sinh đều rơi vào trạng thái “đứng hình”. Nếu đây là món quà bất ngờ, thì nó có phần hơi vội vàng, làm dấy lên nhiều lo ngại về việc xét tuyển sẽ vận hành như thế nào trong tương lai.

Từ Bệnh Thành Tích Đến Biến Tướng “Chạy Học Bạ”

Bệnh thành tích không mới, nhưng câu chuyện cấm thi tuyển lớp 6 lại vô tình mở ra một sân chơi mới cho nó biến tướng. Nếu trước đây, áp lực đến từ việc luyện thi, thì giờ đây phụ huynh bắt đầu chuyển hướng sang “làm đẹp hồ sơ”.

Học bạ đẹp, giải thưởng lung linh, chứng chỉ tiếng Anh chuẩn quốc tế – tất cả dường như đang trở thành những “tiêu chuẩn ngầm” để các em giành được suất vào trường danh tiếng. Điều này khiến những gia đình có điều kiện dốc sức đầu tư, từ lớp học phụ trợ đến các kỳ thi lấy chứng chỉ, tạo ra khoảng cách lớn về cơ hội giữa các tầng lớp.

Nhìn vào thực tế, sự biến tướng này không khác gì việc luyện thi trước đây. Những đứa trẻ 11-12 tuổi, lẽ ra đang sống trong tuổi thơ tự nhiên, sáng tạo, lại phải vắt óc học thêm chỉ để có một “bản CV” đẹp khi chớm bước vào cấp 2.

Cấm Thi Tuyển: Bước Tiến Hay Một Thách Thức Khác?

Việc thay đổi cơ chế tuyển sinh, dù mang ý nghĩa giảm áp lực, chỉ thực sự hiệu quả nếu đi kèm với tiêu chí xét tuyển minh bạch, rõ ràng và khó thao túng. Nếu không, vòng luẩn quẩn của bệnh thành tích sẽ tiếp tục, chỉ thay hình đổi dạng mà thôi.

Bản chất của giáo dục không nằm ở điểm số hay những chiếc bằng khen, mà là sự phát triển toàn diện của học sinh. Khi nào trọng tâm giáo dục chuyển từ “hơn người” sang “giá trị thực học”, khi ấy bệnh thành tích mới thực sự được chữa lành.

Tương Lai Của Giáo Dục: Mong Một Hướng Đi Rõ Ràng

Câu chuyện cấm thi tuyển lớp 6 là lời nhắc nhở rằng giáo dục cần những thay đổi, nhưng thay đổi ấy phải được chuẩn bị kỹ lưỡng và triển khai hợp lý. Để các em học sinh thực sự phát triển toàn diện, môi trường giáo dục phải cân bằng giữa truyền thống và hiện đại, giữa áp lực và sự thấu hiểu.

Lần tới, nếu có một quyết định mang tính đột phá nữa, hy vọng rằng chúng ta sẽ nhận được cảnh báo sớm hơn, để không ai phải bỡ ngỡ hay lạc lối giữa những kỳ vọng và thực tế.

Bài học rút ra từ đây không chỉ là việc cấm thi tuyển, mà là cách chúng ta tư duy lại vai trò của giáo dục: giáo dục là để khai sáng, phát triển con người, chứ không phải để chạy đua hay tô điểm thành tích.

Nghe bản Audio Podcast ở đây