Gen Beta – Những nhân chứng sống của thời đại viễn tưởng

Hãy tưởng tượng bạn đang ngồi trên một chiếc xe tự lái, hướng đến buổi họp gia đình trên… Sao Hỏa. Vừa nhâm nhi ly cà phê, bạn vừa kiểm tra lịch trình của con mình qua một trợ lý AI có khả năng dỗ trẻ, dạy học và thậm chí còn biết nịnh nọt ông bà. Nếu điều này nghe giống một kịch bản phim viễn tưởng, thì xin chào mừng, đây chính là thế giới mà Gen Beta – những đứa trẻ sinh từ năm 2025 đến 2039 – sẽ lớn lên!

Trong khi các thế hệ trước đây từng xem Doraemon như một giấc mơ xa vời, thì một đứa trẻ Gen Beta hoàn toàn có thể sống đủ lâu để chứng kiến năm 2112 – thời điểm mà chú mèo máy huyền thoại theo truyền thuyết sẽ ra đời. Và ai mà biết được, với tốc độ phát triển của AI và công nghệ robot, có thể đến lúc đó, mỗi nhà sẽ có một Doraemon phiên bản thực tế: không túi thần kỳ, nhưng có thể xử lý mọi công việc nhà chỉ bằng một câu lệnh.

Tương lai – Điều từng là viễn tưởng bây giờ là chuyện hiển nhiên

Thế hệ 8X, 9X lớn lên với Star Wars, Interstellar và những giấc mơ viễn tưởng. Nhưng với Gen Beta, việc định cư trên Sao Hỏa có thể là thực tế, khi Elon Musk hứa hẹn sẽ đưa con người lên hành tinh đỏ trước năm 2050. Một đứa trẻ Gen Beta hoàn toàn có thể quen với cảnh sáng làm việc trên Trái Đất, cuối tuần “về quê” Sao Hỏa thăm gia đình.

Còn nhớ trong Back to the Future (1985), con người mơ về xe bay và thành phố thông minh. Bây giờ, xe tự lái, thành phố vận hành bằng AI, thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) đang biến những giấc mơ đó thành hiện thực. Khi một đứa trẻ Gen Beta trưởng thành, ranh giới giữa thế giới thật và ảo có thể đã mờ dần đến mức khó phân biệt.

Thế hệ có thể nhìn ông bà như… “cổ nhân”

Hãy thử tưởng tượng một cuộc đối thoại giữa Gen Beta và ông bà của mình:

Gen Beta: “Ngày xưa ông bà dùng điện thoại mà còn phải chạm tay vào màn hình hả?”

Ông bà: “Ừ, ngày ấy Internet còn chậm lắm!”

Gen Beta: “Ủa, ngày xưa ông bà xếp hàng đi ngân hàng hả? Giờ tụi con chỉ cần gọi trợ lý ảo, xong ngay trong 3 giây!”

Những gì chúng ta thấy hiện đại hôm nay, đối với Gen Beta, có thể chỉ là “đồ cổ”. Hộ chiếu có thể không còn cần thiết vì nhận diện sinh trắc học, việc lái xe có thể trở thành chuyện xa xỉ vì xe tự hành phổ biến, còn giấy bút có thể sẽ được trưng bày trong bảo tàng như một di vật của thời xa xưa.

Một thế hệ thông minh hơn – nhưng có thể cô đơn hơn?

Một đứa trẻ Gen Beta có thể lớn lên với một người bạn AI thay vì bạn bè bằng xương bằng thịt. Nếu muốn biết bố mẹ có vui hay không, chúng chỉ cần hỏi trợ lý ảo, AI sẽ phân tích biểu cảm qua camera và đưa ra câu trả lời.

Liệu chúng ta có đang nuôi dưỡng một thế hệ thông minh hơn, nhưng ít kết nối cảm xúc hơn? Khi con người dành quá nhiều thời gian trong không gian số, liệu họ có đánh mất sự đồng cảm và cảm xúc chân thật?

Và đó cũng chính là thách thức lớn nhất của thế hệ này – làm thế nào để sử dụng công nghệ mà không bị công nghệ kiểm soát?

Gen Y & Gen Z: Những bậc phụ huynh “chơi vơi” giữa truyền thống và hiện đại

Những người Millennials (Gen Y) – từng lớn lên với điện thoại bấm nút Nokia và Yahoo Messenger – giờ đây trở thành phụ huynh của Gen Beta. Họ không muốn con mình bị công nghệ thao túng, nhưng cũng không thể ngăn cản sự phát triển của AI và tự động hóa.

Còn Gen Z, những người đầu tiên gắn bó với TikTok, YouTube, AI từ nhỏ, sẽ là những phụ huynh thấu hiểu công nghệ hơn cả. Nhưng thách thức của họ là làm sao dạy con sử dụng công nghệ đúng cách, thay vì bị nó điều khiển.

Giáo dục sẽ không còn như trước. Khi những đứa trẻ Gen Beta bước vào lớp học, có thể giáo viên của chúng là một AI siêu thông minh, bài giảng được cá nhân hóa theo nhu cầu của từng học sinh, và thay vì sách vở, chúng sẽ học bằng VR với những trải nghiệm trực quan.

Tại sao câu chuyện này không chỉ là chuyện của tương lai?

Dù bạn là bậc phụ huynh Gen Y, Gen Z, hay thậm chí là một bạn trẻ Gen Alpha, câu chuyện của Gen Beta không chỉ là chuyện của riêng họ. Những người làm cha mẹ sẽ phải học cách thích nghi với một thế hệ có suy nghĩ, hành vi và cách tiếp cận thế giới hoàn toàn khác. Giáo dục sẽ không chỉ dạy kiến thức, mà còn phải dạy cách kiểm soát công nghệ, cân bằng giữa thế giới ảo và thực. Và có lẽ, điều quan trọng nhất không phải là lo lắng về những gì sẽ đến, mà là chuẩn bị để thế hệ tiếp theo không chỉ giỏi công nghệ, mà còn giữ được giá trị nhân văn trong một thế giới ngày càng số hóa.

Gen Beta sẽ là thế hệ đầu tiên sống trọn vẹn trong thế kỷ 22. Họ không chỉ chứng kiến sự phát triển của công nghệ, mà còn định hình cách thế giới vận hành trong tương lai. Và khi đó, có thể họ sẽ nhìn lại chúng ta – những người đi trước – với ánh mắt đầy tò mò: “Vậy là ngày xưa, các bác vẫn còn lái xe, vẫn còn bấm bàn phím à?”

Một câu chuyện tưởng như viễn tưởng, nhưng chỉ trong vài thập kỷ nữa thôi, nó sẽ là thực tế.