Khoa học, đối với nhiều người, có thể là một thứ gì đó khô khan, xa lạ và đầy những phương trình phức tạp. Nhưng rồi có những người xuất hiện và làm thay đổi hoàn toàn cách chúng ta nhìn nhận về nó. Brian Cox là một trong số đó – một nhà vật lý có khả năng truyền tải những điều khó hiểu trở nên dễ tiếp cận, đầy cảm xúc và thậm chí là mê hoặc. Là một người làm truyền thông, tôi luôn tò mò về cách một nhà khoa học có thể trở thành một hiện tượng đại chúng. Brian Cox không chỉ là một giáo sư vật lý lý thuyết hay một người từng làm việc với Máy Gia tốc Hạt Lớn của CERN. Ông là một người kể chuyện, một người dẫn đường đưa công chúng bước vào thế giới của các hành tinh, hố đen và bản chất của vũ trụ một cách đầy cuốn hút. Vậy điều gì đã làm nên sức hút của Brian Cox?

Hành trình từ nhạc rock đến khoa học đại chúng

Sinh năm 1968 tại Manchester, Brian Cox từng là tay keyboard cho các ban nhạc rock Dare và D:Ream trong những năm 1980 – 1990. Điều này nghe có vẻ lạ lùng khi đặt trong bối cảnh một giáo sư vật lý, nhưng đây lại chính là một trong những yếu tố quan trọng giúp ông trở thành một người truyền tải khoa học xuất sắc.

Việc đứng trên sân khấu nhạc rock đã rèn giũa cho Cox khả năng biểu diễn, kiểm soát không gian và kết nối với khán giả – những điều mà hầu hết các nhà khoa học không có cơ hội trau dồi. Khi từ bỏ âm nhạc để theo đuổi vật lý tại Đại học Manchester, ông không chỉ bước vào thế giới khoa học mà còn tìm ra cách biến nó trở nên sống động, đầy cảm xúc như một bản nhạc rock.

Một nhà khoa học với chiến lược truyền thông hoàn hảo

Nếu nhắc đến những nhà khoa học có sức ảnh hưởng đến công chúng, chúng ta sẽ nghĩ ngay đến những cái tên như Carl Sagan, Richard Feynman hay Neil deGrasse Tyson. Nhưng Brian Cox lại có một cách tiếp cận rất riêng. Ông không chỉ nói về khoa học, mà còn mời gọi khán giả bước vào nó – bằng hình ảnh, bằng giọng nói, và bằng một cách dẫn chuyện đầy mê hoặc.

1. Biến khoa học thành câu chuyện hấp dẫn

Thay vì ném vào khán giả hàng loạt công thức hay thuật ngữ hàn lâm, Cox chọn cách kể chuyện. Trong các chương trình như Wonders of the Solar System, ông thường đứng giữa một khung cảnh rộng lớn – một sa mạc ở Nam Phi, một cánh đồng băng ở Iceland – và để khung cảnh ấy minh họa cho những điều ông muốn nói về vũ trụ.

Điều này làm tôi nhớ đến cách những người dẫn chương trình truyền hình thành công thu hút khán giả: họ không chỉ cung cấp thông tin, mà còn tạo ra trải nghiệm.

2. Xây dựng thương hiệu cá nhân với phong cách gần gũi

Brian Cox luôn xuất hiện với một vẻ ngoài giản dị – quần jeans, áo khoác gió, mái tóc bồng bềnh theo phong cách “Britpop”. Phong cách này khiến ông trông giống như một nghệ sĩ hơn là một giáo sư vật lý, nhưng đó lại là một điểm cộng. Nó giúp ông tiếp cận với thế hệ trẻ, những người có thể thấy bản thân họ trong hình ảnh của ông – một người đam mê, tò mò và yêu thích khám phá.

3. Sử dụng đa dạng nền tảng truyền thông

Không chỉ có truyền hình, Brian Cox còn là một tác giả sách bán chạy (Human Universe, The Quantum Universe), một người tích cực trên mạng xã hội và một khách mời thường xuyên trên các talk show nổi tiếng. Ông hiểu rằng để một thông điệp có thể lan tỏa, nó cần phải xuất hiện trên nhiều nền tảng, tiếp cận đến nhiều nhóm khán giả khác nhau.

Tác động đến công chúng và giáo dục

Sự xuất hiện của Brian Cox đã giúp khoa học đại chúng trở nên hấp dẫn hơn. Các chương trình của ông không chỉ thu hút hàng triệu người xem mà còn tạo ra một làn sóng quan tâm đến khoa học ở Anh và nhiều nơi khác trên thế giới. Thậm chí, sau khi Wonders of the Universe lên sóng, số lượng sinh viên đăng ký học vật lý tại Anh tăng đáng kể – một minh chứng rõ ràng cho sức ảnh hưởng của ông.

Bản thân tôi, khi lần đầu xem Brian Cox nói về hố đen hay lực hấp dẫn, cũng cảm thấy một sự tò mò gần như trẻ thơ trỗi dậy. Ông làm cho vũ trụ không còn là một điều gì đó xa vời, mà trở thành một câu chuyện có thật – nơi chúng ta là một phần của nó, và nơi mà mỗi người đều có thể đặt câu hỏi, khám phá.

---

Bài học từ Brian Cox cho những người làm truyền thông

Dù bạn là một nhà khoa học, một giáo viên hay một người làm truyền thông, thì từ Brian Cox, chúng ta có thể học được những điều sau:

Tạo dựng một phong cách cá nhân nhất quán – Thương hiệu cá nhân giúp bạn ghi dấu ấn trong lòng khán giả và làm cho thông điệp của bạn đáng tin hơn.

Kể chuyện là chìa khóa – Đừng chỉ đưa ra dữ kiện, hãy biến chúng thành một câu chuyện hấp dẫn để khán giả có thể kết nối.

Hình ảnh và cách truyền đạt quan trọng hơn bạn nghĩ – Một thông điệp tốt chỉ thực sự hiệu quả nếu nó được trình bày theo cách mà người ta muốn nghe.

Tận dụng đa nền tảng để tiếp cận khán giả – Truyền hình, mạng xã hội, sách, podcast… mỗi nền tảng có một vai trò riêng trong việc lan tỏa thông điệp.

Brian Cox – Một “người dẫn đường” vào vũ trụ

Nếu Neil deGrasse Tyson là một nhà khoa học có sức hút kiểu “showman” và Richard Feynman là một giáo sư với sự dí dỏm bẩm sinh, thì Brian Cox là một nhà khoa học có chất thơ trong cách truyền tải khoa học. Ông không chỉ cung cấp kiến thức, mà còn khơi gợi sự tò mò, cảm hứng và lòng say mê khám phá trong mỗi người.

Trong thời đại mà quá nhiều thông tin có thể khiến chúng ta rối bời, Brian Cox nhắc nhở rằng khoa học không chỉ là những con số hay lý thuyết, mà còn là một câu chuyện về chính chúng ta – về nguồn gốc, về tương lai, và về vị trí của chúng ta trong vũ trụ rộng lớn này.

Vậy, lần cuối bạn ngẩng đầu lên bầu trời và tự hỏi về những vì sao là khi nào? Nếu đã lâu rồi, có lẽ đã đến lúc bạn nên tìm một video của Brian Cox và để ông dẫn bạn vào hành trình ấy một lần nữa.

Lắng nghe Podcast về Brian Cox tại đây

📌 Theo dõi thêm tại:
🔗 Website: http://tadale.com
🎙 Podcast: http://tadale.transistor.fm
📷 Instagram: @thangmania