Black Mirror, ngay từ khi ra đời, luôn là một chiếc gương đen soi chiếu những ẩn ức, nỗi ám ảnh và cả những ước vọng của con người thời đại số. Nhưng chiếc gương ấy không còn chỉ đơn thuần phản chiếu hiện thực nữa—nó biến hình, gấp khúc, và đôi lúc nứt vỡ để lộ ra những tầng sâu của cảm xúc và đạo lý, như thể chính công nghệ đang tự đặt câu hỏi về sự hiện hữu của mình. Nếu phải chọn một ẩn dụ mới, tôi sẽ gọi mùa 7 là một vùng cảm xúc rối nhịp—nơi ký ức, hoài nghi và cảm giác mất phương hướng trộn lẫn vào nhau, như thể chúng ta đang sống trong chính giao diện của một thế giới số liên tục cập nhật, nơi mỗi khung hình đều là một đoạn dữ liệu khiến con tim phải tự thích nghi.

Tập phim để lại trong tôi dấu ấn sâu đậm nhất là “Common People”—không phải vì nó đột phá nhất, mà vì nó chạm đúng vào sự mỏi mệt của một người sống giữa thời đại mà từng phút chân thực của đời sống cũng phải trả giá bằng tiền, bằng cấp bậc, và bằng khả năng tiêu thụ dịch vụ. Trong thế giới đó, chúng ta không chỉ là người dùng, mà còn là món hàng đang được gán nhãn, định giá, và phân loại. Có gì đó trong cách tập phim triển khai—lặng lẽ, tinh tế, không cần kịch tính thừa—làm tôi nhớ đến những đêm muộn mình ngồi trước màn hình, nghĩ về cuộc sống mình đang mua từng chút một. IGN gọi đây là một tập phim “khéo léo và đau đớn một cách thầm lặng”—và tôi đồng tình. Không cần lớn tiếng, nó vẫn để lại âm vang.

Thật ra, toàn mùa 7 là một bước rẽ nhịp nhàng giữa hoài niệm và thử nghiệm. “Hotel Reverie” đưa người xem lạc vào một Hollywood ảo tưởng, một bản sao được AI xây dựng từ ký ức điện ảnh, nơi danh tiếng, quyền lực và cảm xúc đều có thể lập trình lại. Nó khiến tôi liên tưởng đến những đêm mình thức trắng xem lại các phim cũ, vừa thấy mình trong đó, vừa hoài nghi liệu đó có phải ký ức thật hay chỉ là những gì tôi bị dẫn dụ tin là thật. Còn “Plaything”—với bối cảnh gợi nhớ thập niên 90 và sự chơi vơi giữa thật-giả—dường như cố gắng vẽ lại đường biên mong manh giữa ký ức và sự thao túng, nhưng đáng tiếc, lại thiếu một chút tinh tế để trở nên ám ảnh.

Không thể không nhắc đến “USS Callister: Into Infinity”—phần tiếp theo được mong chờ của một trong những tập phim kinh điển nhất loạt series. Tuy nhiên, thay vì tiếp tục sự căng thẳng tâm lý của phần đầu, nó chọn cách mở rộng thế giới quan, làm mới bằng những yếu tố phiêu lưu mang hơi hướm sử thi. Đó không phải là một lựa chọn sai, nhưng cũng khiến tôi tiếc nuối phần nào chiều sâu tâm lý và sự sắc lạnh ban đầu. Dù vậy, như The Verge nhận xét, đây vẫn là một cú nháy mắt thú vị về quyền lực và sự kiểm soát, đặt ra câu hỏi: liệu khi ta được làm chúa trong một thế giới ảo, ta có thật sự thoát khỏi những giới hạn của chính mình?

Dĩ nhiên, không phải tập nào cũng thành công. “Eulogy” và “Bête Noire”, dù không tệ, lại thiếu đi tính đột phá vốn là DNA của Black Mirror. SlashFilm thẳng thắn: “Khi Black Mirror chọn an toàn, điều đó rất dễ nhận ra.” Và quả thực, những tập này như những nốt trầm không hẳn sai, nhưng cũng chẳng đủ mạnh để làm nền cho một cơn chấn động cảm xúc. Trong khi đó, Loud and Clear Reviews lại dành lời khen cho sự tham vọng của toàn mùa, gọi đây là “một trong những mùa táo bạo nhất về mặt ý tưởng, dù chất lượng chưa đồng đều.”

Nhưng nếu nhìn Black Mirror dưới lăng kính truyền thông đại chúng—nơi sự giao thoa giữa công nghệ, tâm lý học người dùng và storytelling đang ngày càng phức tạp—thì season 7 có thể được xem như một case study giàu chất liệu. Nó mở ra cuộc đối thoại về quyền riêng tư, về định danh kỹ thuật số, về giá trị cảm xúc trong thế giới công nghệ cao. Đây cũng là nơi lý thuyết “truyền thông hậu hiện đại” (postmodern media) và “thực tại tăng cường” (augmented reality) bước ra khỏi sách vở và thành hình hài cụ thể trên màn hình. Với tôi – một người giảng dạy về truyền thông – đây là ví dụ sống động cho thấy cách các sản phẩm truyền thông có thể tạo ra cả trải nghiệm lẫn phản tư, buộc người xem phải đối diện với chính mình trong từng lớp dữ liệu và hình ảnh.

Tôi không tìm kiếm sự hoàn hảo ở Black Mirror. Tôi tìm những mảnh ghép bất toàn, những góc tối chưa hoàn thiện, những câu chuyện khiến tôi phải ngồi lại và nghĩ. Và mùa 7 đã làm được điều đó. Có thể nó không phải mùa xuất sắc nhất. Nhưng nó đủ để nhắc ta nhớ rằng: trong thế giới số hóa, một tấm gương biết rung cảm vẫn là thứ xa xỉ hiếm hoi.

Và có lẽ, lý do tôi vẫn sẽ chờ mùa tiếp theo, vẫn sẽ nhấn “play” khi nó ra mắt, là bởi vì tôi thấy chính mình trong sự nhiễu loạn đó. Tôi không xem Black Mirror chỉ để sợ, mà để hiểu. Hiểu cách chúng ta truyền thông, hiểu cách ta bị dẫn dụ, và hiểu rằng đôi khi, chính những khoảnh khắc ngờ nghệch nhất trên mạng cũng có thể phơi bày bản thể con người nhiều hơn cả một đời offline.

ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP HẠNG CÁC TẬP CỦA MÙA 7

6: “Bête Noire”

Một câu chuyện về thao túng thông tin và gaslighting trong môi trường công sở. Tuy nhiên, yếu tố khoa học viễn tưởng thiếu thuyết phục đã làm giảm hiệu quả của tập phim này.​

5. “Hotel Reverie”

Một câu chuyện lãng mạn trong thế giới điện ảnh cổ điển, với công nghệ cho phép diễn viên sống lại trong các bộ phim cũ. Tuy nhiên, thông điệp của tập phim không rõ ràng và thiếu chiều sâu.​

4. “Plaything”

Một câu chuyện về một trò chơi điện tử từ những năm 90 có khả năng kiểm soát thế giới. Tập phim này mang đến sự hồi hộp và bất ngờ, mặc dù kết thúc hơi vội vàng.​

3. “USS Callister: Into Infinity”

Phần tiếp theo của tập phim nổi tiếng “USS Callister” từ mùa 4. Tập phim này mở rộng thế giới ảo và đặt ra những câu hỏi đạo đức sâu sắc, mặc dù có phần dài dòng.​

2. “Eulogy”

Một câu chuyện cảm động về việc sử dụng công nghệ để hồi tưởng ký ức của người đã khuất. Diễn xuất xuất sắc của Paul Giamatti và thông điệp nhân văn đã làm nên thành công của tập phim này.​

1. “Common People”

Tập phim mở đầu mùa 7, kể về một cặp đôi đối mặt với hệ thống y tế tư nhân và công nghệ đám mây. Tập phim này kết hợp hoàn hảo giữa châm biếm xã hội và cảm xúc, được đánh giá là xuất sắc nhất mùa.

BLACK MIRROR
– Thể loại: Khoa học viễn tưởng, tâm lý xã hội, dystopia
– Tác giả sáng lập: Charlie Brooker
– Lên sóng lần đầu: 2011 (Channel 4, sau đó Netflix tiếp quản từ mùa 3)
– Số mùa: 7 (tính đến 2025)
– Cấu trúc: Anthology – mỗi tập là một câu chuyện độc lập
– Điểm nổi bật: Khai thác tác động tâm lý – xã hội của công nghệ trong thế giới hiện đại và tương lai gần
– Các giải thưởng tiêu biểu:
• 8 giải Emmy, bao gồm Tập “San Junipero” và “USS Callister”
• Giải BAFTA và nhiều đề cử Critics’ Choice
• Được xếp vào danh sách “100 chương trình truyền hình vĩ đại nhất thế kỷ 21” của The Guardian

Vì sao mình thích series này?
Black Mirror không chỉ là một series phim – mà là tấm gương chiếu rọi cách công nghệ bóp méo, định hình và… định danh chính ta. Nó không hỏi “tương lai sẽ ra sao?”, mà hỏi: Chúng ta có còn là mình khi bước vào tương lai đó không?